Trước thông tin FED chần chừ hạ lãi suất vì lo ngại bong bóng AI, các bài báo mới nhắc lại sự kiện bong bóng dot-com đã từng vỡ.
Trước thông tin Cục Dữ Trữ Liên bang Mỹ (FED) đang chần chừ hạ lãi suất vì lo ngại bong bóng AI nếu vỡ thì sẽ không còn công cụ tài chính nào để vực dậy nền kinh tế nữa, các bài báo mới nhắc lại sự kiện bong bóng dot-com đã từng vỡ.
Bong bóng dot-com bắt đầu vỡ từ năm 2000, là lúc Chỉ số Nasdaq đạt đỉnh. Trong vòng 2 năm vỡ bong bóng dot-com, thị trường chứng khoán Mỹ sụt giảm mạnh như Nasdaq mất gần 78% giá trị, đồng thời kéo theo hàng nghìn công ty internet phá sản. Các nguyên nhân gây ra vỡ bong bóng dot-com có rất nhiều, đây là những yếu tố quan trọng :
- Dòng tiền rót vào các startup dot-com quá dễ dàng, bất kỳ công ty nào có tên miền “.com” đều rất hút vốn vì được định giá rất cao
- Các công ty internet thời đó không có hoặc chưa có mô hình kinh doanh rõ ràng, nên hệ quả là không có doanh thu hoặc doanh thu quá thấp. Tiền của nhà đầu tư không được sử dụng để tạo ra lợi nhuận mà chỉ để duy trì sự tồn tại của các công ty dot-com là chính.
- Số lượng công ty dot-com quá nhiều nên phải tốn nhiều chí phí quảng cáo và bán hàng dưới giá vốn
- Thực tế nền tảng công nghệ Internet những năm 1999–2000 vẫn còn rất sơ khai, hạ tầng yếu, không có nhiều dịch vụ.
Vậy liệu việc đầu tư vào AI hiện nay đã trở thành bong bóng chưa ? Kể cả dù chưa phải là bong bóng nhưng các dấu hiệu sau đây cũng dễ gây cho FED nhiều lo ngại. Đó là :
- Định giá doanh nghiệp AI tăng nhanh bất thường. Nhiều startup AI chưa có doanh thu lớn nhưng đã được định giá hàng tỷ USD. Giá cổ phiếu của các công ty cung cấp chip/AI hạ tầng (như NVIDIA) tăng mạnh, tạo cảm giác “quá nóng”.
- Chi phí quá lớn, lợi nhuận chưa tương xứng. Các công ty AI đang chi hàng chục tỷ USD cho GPU, trung tâm dữ liệu, điện năng. Nhiều dịch vụ AI hiện chưa sinh lợi, hoặc lợi nhuận thấp hơn mức đầu tư.
- Năng lực kỹ thuật AI có nhiều thành quả nhưng ứng dụng thương mại chưa tương xứng, ít ứng dụng tạo doanh thu trực tiếp. Một thực tế nữa là dù có AI nhưng cũng rất khó thay thế hoàn toàn quy trình truyền thống trong một thời gian ngắn. Mặt khác, để có ứng dụng AI nhưng chi phí ban đầu, chi phí vận hành cao khiến doanh nghiệp phải cân nhắc.
FED tuy chần chừ nhưng vẫn hy vọng AI sẽ không bị nổ như bong bóng nhưng cần có sự điều chỉnh mạnh. Một số startup AI sẽ phá sản hoặc bị mua lại. Giá trị của các công ty AI sẽ giảm về mức thực tế hơn. Nghĩa là cuối cùng, những ứng dụng AI nào thực sự hữu ích sẽ tiếp tục có đất phát triển.
Nguồn : fortune, investing, investopedia, britannica
COMMENTS